Duurzame arbeidsongeschiktheid is een belangrijk begrip binnen de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). De beoordeling van de duurzaamheid van de arbeidsongeschiktheid door het UWV bepaalt of een werknemer recht heeft op een IVA-uitkering (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten) of een WGA-uitkering (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten). Maar wat is duurzame arbeidsongeschiktheid, wat zijn de criteria en waarom is dit voor jou als werkgever belangrijk om te weten?
Duurzame arbeidsongeschiktheid binnen de WIA verwijst naar een situatie waarin een werknemer volledig arbeidsongeschikt is én blijvend niet in staat is om te werken. Het gaat dus om twee elementen:
a. Volledige arbeidsongeschiktheid: de werknemer wordt door het UWV 80-100% arbeidsongeschikt geacht.
b. Duurzaamheid van de situatie: er is geen of slechts een geringe kans op herstel. Dit betekent dat het herstel niet binnen afzienbare tijd te verwachten is, en er geen mogelijkheden zijn voor re-integratie.
Wanneer aan beide voorwaarden is voldaan, komt een werknemer in aanmerking voor een IVA-uitkering. Deze uitkering kan een werknemer houden tot zijn of haar AOW-gerechtigde leeftijd.
Het UWV beoordeelt of sprake is van duurzame arbeidsongeschiktheid. Daarvan is sprake als:
• Verbetering van de belastbaarheid is uitgesloten; of als
• Verbetering van de belastbaarheid niet of nauwelijks te verwachten is.
De verzekeringsarts van het UWV beoordeelt aan de hand van verschillende stappen of er sprake is van één van deze situaties. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een progressief of stabiel ziektebeeld, maar ook als verbetering van de belastbaarheid niet te verwachten is.
Oordeelt het UWV dat de werknemer volledig arbeidsongeschikt is? En is er geen verbetering in de belastbaarheid van de werknemer te verwachten? Dan wordt de arbeidsongeschiktheid als duurzaam aangemerkt en krijgt de werknemer een IVA-uitkering.
Oordeelt het UWV dat de werknemer 35-80% arbeidsongeschikt is? Of dat de werknemer wel 80-100% arbeidsongeschikt is, maar niet duurzaam? Dan krijgt de werknemer een WGA-uitkering.
Voor werkgevers is er een groot financieel verschil tussen de IVA-uitkering en de WGA-uitkering. De IVA-uitkering wordt namelijk betaald door het UWV (het arbeidsongeschiktheidsfonds). De kosten voor de IVA-uitkering liggen dus niet bij de individuele werkgever.
Krijgt de werknemer echter een WGA-uitkering? Dan blijft je als werkgever de eerste tien jaar financieel betrokken bij de uitkering. Bijvoorbeeld omdat je dan een hogere gedifferentieerde premie gaat betalen, of – als je eigenrisicodrager bent – de WGA-uitkering zelf betaalt (of via een verzekeraar).
In de praktijk zien we vaak dat verzekeringsartsen niet goed kijken naar de vraag of de beperkingen van de werknemer duurzaam zijn. Het stappenplan dat zij moeten volgen, wordt regelmatig vergeten. Het kan dus zeker lonen om te onderzoeken of je bezwaar kunt maken tegen een WIA-beslissing, vooral in situaties waarin de werknemer kampt met blijvende beperkingen.
Dat de WIA eenvoudiger moet, is al langere tijd duidelijk. Daarbij moeten de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen ook makkelijker uit te voeren zijn en betaalbaarder worden. Minister Van Hijum heeft in een brief van 28 januari 2025 aan de Tweede Kamer laten weten dat de IVA-uitkering mogelijk zal worden afgeschaft. Dat zou het systeem eenvoudiger maken, je hebt dan immers een “smaak” minder. Verzekeringsartsen hoeven dan ook niet meer naar de duurzaamheid te kijken dus dat zou ook tijd besparen. Bovendien zou het mensen stimuleren om meer te gaan werken en het zou tot een bezuiniging leiden.
Op de voorgestelde maatregel is al – in onze optiek terecht – veel kritiek geuit. Wat de WIA in de toekomst gaat brengen is nog afwachten. Voorlopig moeten we nog rekening houden met IVA-uitkering en is de duurzaamheid nog een belangrijk onderdeel van de beoordeling.
Heb je vragen over de WIA, duurzame arbeidsongeschiktheid of re-integratieverplichtingen? Of wil je weten of het zin heeft om bezwaar te maken tegen de beslissing van het UWV? Neem dan contact op met ULTEAM advocaten.